W dobie rosnącej świadomości dotyczącej ochrony dróg oddechowych, szczególnie po doświadczeniach związanych z pandemią COVID-19, maseczki ochronne z filtrami FFP2 i FFP3 zyskały ogromną popularność. Te specjalistyczne środki ochrony indywidualnej różnią się między sobą skutecznością filtracji i przeznaczeniem. Zrozumienie tych różnic jest kluczowe dla właściwego doboru maseczki odpowiedniej do konkretnych zagrożeń. Przyjrzyjmy się bliżej tym dwóm standardom maseczek ochronnych, ich właściwościom oraz zastosowaniom.
Czym są maseczki FFP2 i FFP3?
Oznaczenia FFP (Filtering Face Piece) to europejski standard klasyfikacji masek ochronnych, określający ich skuteczność w filtrowaniu cząstek zawieszonych w powietrzu. Skrót FFP pochodzi z języka angielskiego i oznacza dosłownie „filtrującą część twarzową”. Liczby 2 i 3 wskazują na poziom ochrony, jaki zapewniają.
FFP to europejska norma EN 149:2001+A1:2009, która określa wymagania dotyczące półmasek filtrujących stosowanych jako sprzęt ochrony dróg oddechowych.
Maseczki te zaprojektowano, aby chronić użytkownika przed wdychaniem szkodliwych cząstek, aerozoli, pyłów, a także patogenów przenoszonych drogą kropelkową. W przeciwieństwie do zwykłych maseczek chirurgicznych, które głównie zapobiegają rozprzestrzenianiu się patogenów od osoby noszącej maskę, filtry FFP chronią przede wszystkim osobę, która je nosi.
Kluczowe różnice między maseczkami FFP2 i FFP3
Podstawowa różnica między maseczkami FFP2 i FFP3 dotyczy ich skuteczności filtracji, co bezpośrednio przekłada się na poziom ochrony, jaką zapewniają:
Maseczki FFP2:
- Filtrują co najmniej 94% cząstek zawieszonych w powietrzu o wielkości do 0,3 mikrometra
- Maksymalny przeciek wewnętrzny wynosi 8%
- Oferują średni poziom ochrony przed cząstkami stałymi i ciekłymi
Maseczki FFP3:
- Filtrują co najmniej 99% cząstek zawieszonych w powietrzu o wielkości do 0,3 mikrometra
- Maksymalny przeciek wewnętrzny wynosi zaledwie 2%
- Zapewniają najwyższy poziom ochrony dostępny w standardzie FFP
Warto zauważyć, że maseczki FFP3 są znacznie bardziej szczelne i oferują wyższy poziom ochrony, co wiąże się również z większym oporem podczas oddychania. Z tego powodu niektóre modele FFP3 są wyposażone w zawór wydechowy, który ułatwia oddychanie, ale zmniejsza ochronę osób w otoczeniu przed patogenami wydychanymi przez użytkownika.
Zastosowanie maseczek FFP2
Maseczki FFP2 znajdują zastosowanie w wielu sytuacjach, gdzie występuje umiarkowane ryzyko narażenia na szkodliwe cząstki:
- Ochrona przed wirusami – w tym SARS-CoV-2, grypy i innych patogenów przenoszonych drogą kropelkową
- Środowiska medyczne – podczas kontaktu z pacjentami z chorobami zakaźnymi, które nie wymagają najwyższego poziomu ochrony
- Przemysł – przy pracach związanych z umiarkowanym zapyleniem, np. w budownictwie, stolarstwie czy przemyśle chemicznym
- Ochrona przed alergenami – dla osób z silnymi alergiami na pyłki, kurz czy zarodniki pleśni
Maseczki FFP2 są często rekomendowane do użytku codziennego w okresach zwiększonego ryzyka infekcji, np. podczas sezonów grypowych czy pandemii. Stanowią dobry kompromis między skutecznością ochrony a komfortem oddychania, dlatego sprawdzają się w dłuższym użytkowaniu.
Zastosowanie maseczek FFP3
Maseczki FFP3, zapewniające najwyższy poziom ochrony, są zalecane w sytuacjach wysokiego ryzyka narażenia na niebezpieczne substancje:
- Wysokie ryzyko infekcji – w kontakcie z pacjentami chorymi na gruźlicę, SARS, MERS i inne wysoce zakaźne choroby
- Procedury medyczne generujące aerozole – intubacja, bronchoskopia, odsysanie wydzieliny z dróg oddechowych
- Przemysł ciężki – praca z azbestem, przy szlifowaniu metali, spawaniu czy obróbce materiałów generujących toksyczne pyły
- Laboratoria – podczas pracy z niebezpiecznymi patogenami lub substancjami chemicznymi
Ze względu na wysoki poziom ochrony, maseczki FFP3 są standardowym wyposażeniem personelu medycznego na oddziałach zakaźnych oraz pracowników narażonych na kontakt z substancjami rakotwórczymi lub mutagennymi. Ich wyższa skuteczność filtracji ma szczególne znaczenie w środowiskach, gdzie ekspozycja na niebezpieczne cząstki może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Prawidłowe użytkowanie maseczek ochronnych
Aby maseczki FFP2 i FFP3 zapewniały deklarowany poziom ochrony, konieczne jest ich prawidłowe użytkowanie:
- Dopasowanie do twarzy – maska musi ściśle przylegać do twarzy, bez szczelin, przez które mogłoby przedostawać się niefiltrowane powietrze
- Test szczelności – po założeniu należy wykonać głęboki wdech; maska powinna lekko się zapaść, co świadczy o prawidłowym uszczelnieniu
- Czas noszenia – jednorazowe maseczki FFP powinny być wymieniane zgodnie z zaleceniami producenta (zwykle po 4-8 godzinach ciągłego użytkowania)
- Zdejmowanie – maskę należy zdejmować, dotykając tylko gumek/taśm, bez dotykania części filtrującej, aby uniknąć zanieczyszczenia rąk
Nawet najlepsza maseczka FFP3 nie zapewni odpowiedniej ochrony, jeśli będzie nieprawidłowo dopasowana do twarzy lub niewłaściwie użytkowana.
Warto pamiętać, że broda lub zarost mogą znacząco zmniejszyć szczelność maseczek FFP, co obniża poziom zapewnianej ochrony. Osoby z zarostem powinny rozważyć alternatywne środki ochrony lub dokładne przycięcie zarostu w miejscach kontaktu z maseczką.
Podsumowanie
Wybór między maseczkami FFP2 a FFP3 powinien być uzależniony od poziomu ryzyka, na jakie jesteśmy narażeni. Maseczki FFP2 są odpowiednie do codziennego użytku w sytuacjach umiarkowanego ryzyka, oferując dobry kompromis między ochroną a komfortem oddychania. Natomiast maseczki FFP3 zapewniają najwyższy poziom ochrony i są zalecane w środowiskach wysokiego ryzyka, szczególnie w kontekście medycznym i przemysłowym.
Niezależnie od wybranego typu maseczki, kluczowe znaczenie ma jej prawidłowe dopasowanie do twarzy oraz przestrzeganie zasad użytkowania. Tylko wtedy możemy liczyć na skuteczną ochronę przed niebezpiecznymi cząstkami zawieszonymi w powietrzu, w tym patogenami takimi jak wirusy czy bakterie. Pamiętajmy, że nawet najlepszy sprzęt ochronny jest skuteczny tylko wtedy, gdy używamy go właściwie i świadomie.